طراحی شبکه و نقشه شبکه به منظور داشتن دید کامل به پروژه و طرحی است، که قرار است توسط معمار یا مهندس، ساخته شود. اگر انسان بدون دید و برنامه جامعی شروع به انجام کاری بکند، قطعا با سردرگمی و اتلاف وقت و هزینه خواهد بود و دردسرهایی را برای کارفرما و صاحب کار ایجاد خواهد کرد. به طور مثال، در ساخت ساختمان‌ها و آپارتمان‌ها، بدون وجود نقشه و طراحی توسط کامپیوتر، امکان انجام آن تقریبا صفر خواهد بود یا اگر ساخته شود، در آینده دچار ضرر و زیان‌های زیادی می‌شود. مثلا ممکن است مساحت زیر بنای اتاق یا پذیرایی بیشتر از اندازه تحمل ستون‌ها باشد و به طور خلاصه باعث، نا امن شدن ساختمان در برابر بلایای طبیعی مثل زلزله شود. به طور قطع وجود طراحی و نقشه در هر کاری لازم است. در ادامه راجع به این موضوع بیشتر بحث خواهیم کرد.
ضرورت طراحی شبکه و نقشه شبکه چیست؟
با پیشرفت علوم در زمینه‌های مختلف، همه‌ی چیزهایی که در حال خدمت رسانی به انسان‌ها هستند و توسط خود انسان‌ها ساخته شده‌اند، نیاز به به روزرسانی پیدا خواهند کرد. مثلا استفاده از اینترنت با سیم‌های مسی در حال برچیده شدن می‌باشد و فیبرهای نوری در حال جایگزینی آن می‌باشند. اما آیا فیبرهای نوری می‌توانند در کابل‌های مسی وارد ساختمان‌ها شوند؟ جواب ما خیر است. اما چاره چیست؟ باید افرادی باشند تا بتوانند کابلکشی فیبر نوری در ساختمان‌ها انجام دهند تا با صرف هزینه کمتر این تکنولوژی وارد خانه و منزل ما شود.
مثال دیگر، در یک ساختمان بزرگ مثل بانک مرکزی که همه‌ی اعضای آن در داخل ساختمان با یکدیگر ارتباط دارند، آیا ارتباط آن‌ها بدون طراحی شبکه و نقشه شبکه امکان پذیر است؟ به طور قطع بدون وجود آن‌ها همچین امکانی وجود ندارد. در یک کارخانه که یک مرکز کنترل دارد، باید سایر کامپیوترها و وسیله‌ها به نحوی با اتاق کنترل در ارتباط باشند که نیازمند طراحی شبکه است. پس در دنیای امروز شبکه و فناوری اطلاعات ضرورت وجود این المان شبکه برای همه واضح و مشخص می‌باشد.
اولین اقدام در طراحی شبکه چیست؟
قبل از انجام هر کاری در مورد آن باید تحقیق کرد. به قولی امکان سنجی برای انجام دادن کار است. یعنی کاری که قرار است انجام شود، آیا امکان آن اصلا وجود دارد یا خیر؟ این مرحله اولین مرحله از طراحی شبکه و نقشه شبکه است. در این مرحله تمام نیازها در طول انجام پروژه پیش بینی می‌شود و در پایان یک نقشه با ساختارهای فیزیکی را به صاحب کار ارائه می‌دهند. معمولا صاحبان کار به جای این که کار با کیفیت بیشتر و حداقل استاندارد را مورد نظر قرار دهند، بیشتر به کاهش هزینه‌های طراحی و پیاده سازی آن، فکر می‌کنند.
اگر شرکت‌ها در هزینه‌های شبکه صرفه جویی نکنند، باعث کاهش خرابی‌ها در آینده می‌شوند، کارایی شبکه تضمین شده می‌ماند و در کل هزینه‌هایی را که قرار است در طی چندین سال انجام شود، کاهش می‌دهد اما شرکت‌ها از انجام هزینه بیشتر طفره می‌روند. این کار در آینده باعث اجرای ضعیف و ناقص پروژه‌ها می‌شود و به تبع بازسازی آن در آینده هزینه بیشتری خواهد داشت. پس صرفه جویی در طراحی شبکه و نقشه شبکه و یا انجام آن، به هیچ وجه و از هیچ منظری مناسب نیست.
نکات طراحی شبکه
در طراحی شبکه، طراح باید به نکات زیر توجه کند. در ادامه این نکات را به صورت موردی برای شما به نمایش می‌گذاریم.
• برنامه ریزی برای بلند مدت و کوتاه مدت، که مهمترین نکته نیز می‌باشد. چون که شبکه‌ها در آینده نیاز به توسعه پیدا می‌کنند و باید در طراحی لحاظ شود.
• برای نگهداری و تعمیر آن تمهیداتی اندیشیده شود.
• مسیر عبور کابل‌ها بر روی طراحی قید شود.
• جای قرار گیری سیستم‌ها و محل الصاق آن‌ها به یکدیگر در نقشه طراحی
• طراحی سیستم‌های استفاده شده به صوت ملموس بر روی نقشه و طرح
• هدف این شبکه چه خواهد بود.
مواردی که در بالا بیان شد، انجام آن‌ها بر عهده‌ی طراح می‌باشد. یعنی صاحب کار باید چنین انتظاراتی از طراحان شبکه داشته باشد.
انواع طراحی
طراحی شبکه و نقشه شبکه به دو صورت انجام می‌شود. نوع معمول آن و آن چیزی که ما در مورد آن فکر می‌کنیم، عبارت است از ساخت شبکه. اما نوع دیگر آن ارتقاء و بهبود شبکه می‌باشد. هر دو مورد ویژگی‌ها و مراتب خاص خود را دارند. ارتقاء و بهبود شبکه که یکی از وظایف و کارهای مهندسان شبکه است، ممکن است به خوبی پیش نرود.
چرا که احتمالا شبکه توسط گروه دیگری برنامه ریزی و ساخته شده است و این مجموعه قادر به رمز گشایی نقشه آن‌ها نباشند. پس بهتر است که این وظیفه توسط مجموعه‌ای که ساخته شده، انجام شود. به همین دلیل از شرکت‌های معتبری که در این کار سالهاست فعالیت دارند،استفاده کنید. اما در ساخت شبکه سلسله مراحلی باید صورت پذیرد. این مراحل باید پشت سرهم باشند تا بعدا اشکالی در کار ایجاد نشود.
این شبکه قرار است چه کاری را انجام دهد؟
در طراحی شبکه و نقشه شبکه طراحان در ابتدا به سراغ کار فرما می‌روند و به صحبت‌های کارفرما با دقت گوش می‌دهند. کارفرما اطلاعات و انتظاراتی را که از شبکه دارد، با مهندسین طراحی شبکه در میان می‌گذارد. در این مرحله وظیفه طراح، ارائه پیشنهادهای بهتر برای صاحب کاری که از این کارها به خوبی سر در نمی‌آورد، است. این کار باعث می‌شود تا نقاط کوری که برای صاحب کار قابل درک نبود، روشن شود.
بررسی انتظارات کارفرما
در این مرحله عده‌ای از متخصصین و مهندسین شبکه، گرد هم جمع می‌شوند و درباره‌ی انتظارات صاحب کار بحث می‌کنند. در این بررسی‌ها هزینه‌ی ساخت شبکه، ساختمان موجود و نیازمندی‌های آن، امکاناتی که در دسترس و قابل استفاده باشد، زیر ساخت‌های موجود و ... را مورد بررسی قرار می‌دهند.
ارائه پروتکل‌های موجود به صاحب کار
در آخرین مرحله ، متخصصین راهکارهایی را برای نیازهای مشتری و آن چه را در آینده بدان نیاز خواهد داشت ، اعلام خواهند کرد. قطعا هر روشی نکات مثبت و منفی دارد. صاحب کار با مشورت می‌تواند یکی از راهکارها را به متخصصین اعلام کند. بعد از آن شاهد شروع عملیات ساخت شبکه خواهیم بود.
شبکه یکی از نیازهای اساسی تمام سازمان‌ها، بانک‌ها، ادارات و ... است اما قبل از انجام دادن آن باید طرحی باشد تا چگونگی انجام آن، بر اساس طرح شکل بگیرد. طراحی شبکه و نقشه شبکه توسط متخصصین و مهندسین طراحی انجام می‌شود. در این طراحی نکاتی از جمله آینده نگری، توجه و اهتمام به تعمیر و نگهداری و ... لازم است اما قبل از طراحی باید تمام خواسته‌ها و امکانات صاحب کاررا دانست تا با توجه به نیاز و امکانات آن، بهترین راهکار برای ساخت شبکه یا بهبود آن را در نظر گرفت.